నా పద్యములు..!

22, నవంబర్ 2019, శుక్రవారం

రైలు యాత్ర..!

విజయవాడలో పని చూచుకొని అక్కడి నుంచి విశాఖపట్నానికి తిరిగి బయల్దేరినప్పటి సంగతి ఇది.
సంబల్పూర్ ఎక్స్ ప్రెస్ దొరికితే అది ఎక్కాను, నా పాట్లు అవధరించండి..!

ఆ.వె.
ట్రైను స్పెషలటంచు రన్నింగునెక్కితి/
గూడు చేర ప్రొద్దు గూక కుండ/
స్పెషలు ట్రైను లేటు జీవిత కాలమై/
యిల్లు చేరు సరికి తెల్లవారె!

కం.
టీటీ గారికి చెప్పగ/
వాటంగా బెర్తు రాసి పక్కకి పిలిచెన్!
ధాటిగ మామూలిడి, నా
సీటుకు వడివడిగ నడచి చేరితి నంతన్!

తీరా ఎక్కాక లోపల ఏసీ కోచ్ పరిస్థితి ఎలా ఉందంటే:
ఆ.వె.
ఆక్రమించుకొనుచు నన్ని బెర్తులు వారె/
దుప్పటీలు పరచి దొరల వలెను/
విస్తరించుకొనిరి పేకాట రాయళ్ళు/
సేదదీర మనకు సీటు లేదు!

ఆ.వె.
వేరుశనగ పొట్టు పారబోయు నొకడు,
నీచు తినుచు కంపు నించు నొకడు!
ఉలికి పడగ కాళ్ళ నెలుకలు నర్తించు!
వెతలు రైలు లోన కతలు గావు!

ఆ.వె.
క్రింది బెర్తులన్ని ముందున్న యాత్రికు
పడకలౌచు హాయి వారి కొసగు!
వారి కాళ్ళ వద్ద కూరుచొన మనసు
రాక లెమ్మనంటి వీక తోడ..!

ఆ.వె.
కాలు బెణికె నేను కదలేననెనొకడు/
పెద్దదాన వీవె సద్దుకొనవొ/
యనుచు నొక్క పడతి యనునయింపగ నేను/
సైడు బెర్తు నెక్కి చస్తి నపుడు!

రాత్రి అయ్యాక పడుకుంటే ఇక చూస్కోండి:
ఆ.వె.
గురక పెట్టి చంపు కుంభకర్ణుడొకడు!
గుక్క పట్టి యేడ్చు గుంట డొకడు!
పక్కవాని బాధ పట్టనే పట్టదు!
రాత్రి పూట రైలు యాత్రికులకు!

16.11.2018

19, నవంబర్ 2019, మంగళవారం

పెళ్ళాం పై పద్యం (పెళ్ళయిన కొత్తలో & పెళ్ళయిన పదహారేళ్ళ తరువాత..!)

ఈ జంట పద్యాలను అవధరించండి:

పెళ్ళయిన కొత్తలో/ అవకముందు:

కం.
చూపులుగావవి..! హా..! విరి/

తూపులు గద నన్ను జూచి దోచెను మనసున్/
తాపము హెచ్చెను చిత్త ప్ర/
లాపము కల్గెను ప్రియసఖి లావణ్యము తోన్!

****
పెళ్ళయిన పదహారేళ్ళ తరువాత (ఈ కాలప్రమాణము వారివారి కర్మఫలానుసారము మారుచుండునని గ్రహించునది 😁)

కం.

చూపులుగావవి! చిచ్చర/
తూపులు గద యామె రూపు తోచగ మదికిన్/
బీపీ హెచ్చును చిత్త ప్ర/
లాపము కల్గును శ్రీమతి రమ్మని పిలువన్/

కం.

చూపులుగావవి! చిచ్చర/
తూపులు, తన ఫోను తో లయ తప్పున్ /
బీపీ హెచ్చును చిత్త ప్ర/
లాపము కల్గును శ్రీమతి రమ్మని పిలువన్/

- రాధేశ్యామ్ రుద్రావఝల

పెళ్ళైన పదహారేళ్ళకే ఎందుకంటే ఈ పద్యాలు వ్రాసి నాలుగేళ్ళయింది. మా పెళ్ళై ఇరవై యేళ్ళు..! ఇప్పటికి ప్రచురించగలిగాను. 🤣😄😇

11, నవంబర్ 2019, సోమవారం

'గ' గుణింతపు పద్య ప్రహేళిక

ఇదివరకు వాట్సాప్ లోనే ’క’ గుణింతపు పద్య ప్రహేళిక చదివి ఉంటారు. కమ్మగా చెవిసోకి కంచికేగిన వేవి? అంటూ సాగుతుంది అది..!! అది ఎవరు వ్రాసారో తెలియదు. అది చదవని వారి కోసం ఈ లింకు:

’క’ గుణింతపు పద్య ప్రహేళిక

Mine coins - make money: http://bit.ly/money_crypto

’క’ గుణింతపు పద్య ప్రహేళిక

అదే ఆధారంగా ఇది నేను వ్రాసిన 'గ' గుణింతపు పద్య ప్రహేళిక:

సీస మాలిక.
విష్ణు వాహనమైన వినత కొడుకెవరు?
వేదమాతగ నౌచు వెలుగు నెవరు?
పర్వత పుత్రిక పర్యాయ పదమేది?
పోరున కృష్ణుని బోధ యేది?
ఇంటికన్న పదిలమ్మేదని యందురు?
చెట్టుపై పిట్టలు కట్టు దేని?
నింటికి దీపమ యెవరని యందురు?
చెప్పరో జనులార శీఘ్రముగను!

ప్రత్యర్థి నోడింప వశమగునది యేది?
ఇంటికి యజమానికేమి పేరు?
పర్వత ధాతు సంబంధి నేమందురు?
యెండ వానలనుండి యేది గాచు?
దానాల నేది వైతరణి దాటించునో?
అలయహల్యను పెండ్లి యాడెనెవరు?
హరిపాదమునబుట్టి హరుని చేరినదేది?
చెప్పగా వికసించు చిన్ని నగవు!

తేటగీతి:
పైని ప్రశ్న లరసి సమాధానములను/
కాంచరో చదువరులార 'గా' గుణింత/
మును పదముల మొదటి వర్ణముగ నిలుపుచు/
కమ్మనౌ పద్య మందు నిండిమ్ముగాను!

- రాధేశ్యామ్ రుద్రావఝల
(10.11.2019)

నా ఈ ప్రయత్నంలో తమ అమూల్యమైన సూచనలిచ్చిన గురుదేవులు శ్రీ రామరాయ మహోదయులకు ధన్యవాదాలు, కృతజ్ఞతాంజలులు.
జవాబులు కనిపెట్టి వ్యాఖ్యలలో వ్రాయండి.

1, నవంబర్ 2019, శుక్రవారం

సొంతఘోష: పద్యంతో తలచుకున్న అక్షరాన్ని కనిపెట్టడం

సొంతఘోష: పద్యంతో తలచుకున్న అక్షరాన్ని కనిపెట్టడం: జ్యోతి వలబోజు గారి బ్లాగులో ఈ పద్యం కళ్ళబడింది. శ్రీ దీపాల పిచ్చయ్య శాస్త్రి గారు వ్రాసినదట 1. అరిభయంకర చక్రకరి రక్షసాగర చాయ శ్రీ కర్బుర...

31, అక్టోబర్ 2019, గురువారం

’క’ గుణింతపు పద్య ప్రహేళిక

ఇటీవల వాట్సాప్‍లో ఆమాత్రం ఈమాత్రం తెలుగులో మెసేజులు చదివే వారికీ, తెలుగు భాష పట్ల ఆసక్తి ఉన్నవారికందరికీ ఈ పద్యం ఎదురయ్యే ఉంటుంది. ఎందుకంటే మనకి ఆసక్తి ఉన్నా లేకపోయినా, మనకి ఆసక్తి ఉంటుందని భావించిన మన మిత్రులు ఇది మనకి తప్పక షేర్ చేసి ఉంటారు. వారు చదివారా లేదా అనేది వేరే సంగతి..! అలాగే మనం కూడా అదే కారణం చేత ఇంకొందరికి చేర్ చేసి ఉంటాము. అలా ఒరిజినల్ గా షేర్ చెయ్యబడిన ఆ ప్రహేళికని యథాతథంగా వ్రాసి, తరువాత నేను దానిలో చేసిన సవరణలని మీ ముందు ఉంచుతాను.

********************************

Original Post Shared on WhatsApp:

తెలుగు మీద మక్కువ వున్నవారికి
వారాంతములో మెదడుకు మేత.

*****

ఇది ఒక పద్య ప్రహేళిక సమాధానాలన్నీ వరుసగా 'క' గుణింతములోనే వుంటాయి. ప్రయత్నించండి.

1.కమ్మగా చెవికి సోకి కంచికేగినవేవి?
2.పితరుల పిండమే పిట్ట తినును?
3.వెన్నుడు సారధి యెన్నఁగా యెవరికి?
4.సింహపు బలమున్న జెట్టి యెవరు?
5.జలముల నింపుగ జమజేయు పాత్రేది?
6.బాటలు నాలుగెచ్చోట గలియు?
7.విష్ణువేపేరున వెలసి ద్వాపరమున ?
8.ఆదిత్య దేవుని కనుకూల మణియేది?
9.రథమున కెయ్యది రాణ గూర్చు?
10.అడవులకే రాణి యంపించె రాముని?
11.రాయంచ లెట విహార మొనర్చు?
12.కూయన కూయని కూసెడు పులుగేది?
13.చంద్రుడు వెదజల్లు చలువ యెద్ది?
14.పద్యరాజమ్మని పదుగురందురు దేని?

విద్య నేర్చిన బాల విప్పవమ్మ.

"పైని ప్రశ్నల బరికించి వానికెల్ల
పేర్మి గూర్చ జవాబుల నేర్పుగాను
కాంచరో చదువరులార 'క' గుణింతమును
కమ్మనౌ పద్యమ్మున నిమ్ముగాను

పై ప్రశ్నలన్నిటికీ సమాధానాలు వరుసగా 'క' గుణింతములోనే ఉంటాయి. కనుక్కోండి చూద్దాం.

**************************************

కాస్తంత పద్యాలతో పరిచయం ఉంటే ఈ ప్రహేళికను చక్కని సీస పద్య మాలికగా గుర్తించడం పెద్ద కష్టమేమీకాదు...! కాని ఛందస్సు పరంగా చూస్తే పద్యంలో అక్కడక్కడా చిన్న చిన్న తప్పులు దొర్లాయి. ఇది ఎవరు వ్రాశారో, ఏనాటిదో తెలియదు. కాని ఫార్వార్డు చేసిన వారు ఆ ప్రహేళికను పద్య రూపంలో కాక కొన్ని వరుస ప్రశ్నల వలె ఇచ్చి సమాధానాలను ఊహించమన్నారు.

మొదట సీసపద్యం ఛందస్సు చూద్దాం.
సీస పద్యం లో మొదటిపాదంలో నాల్గు ఇంద్ర గణాలు, రెండవ పాదంలో రెండు ఇంద్ర మరియు రెండు సూర్యగణాలూ ఉంటాయి. ఇదేవరుసలో రెండేసి పాదాల చొప్పున కనీసం నాలుగు జతలుండాలి, అత్యధికంగా ఎన్ని ఉండొచ్చు..? ఎన్ని జతలైనా ఉండవచ్చు. (అంటే మొత్తం పాదాల సంఖ్య సరిసంఖ్య అయి ఉండాలన్నమాట) సీసపద్య పాదాలు ముగిసిన తరువాత ఒక ఆటవెలదితో గాని, తేటగీతి్తో గాని ముగించాలి అన్నది నియమం. అలాగే తేటగీతికి కూడా పాదాల సంఖ్య లో పరిమితి లేదు( కనీసం నాలుగు పాదాలు ఉండాలి).నేను , ఈ నియమాలకు లోబడి, పై పద్యంలో నాకు చేతనైనంతవరకు సవరణలు చేసి ఛందోబద్ధం చేయడానికి ప్రయత్నించాను. అవధరించండి:

సీస మాలిక:
కమ్మగా చెవి సోకి కంచి కేగినవేవి?
పితరుల పిండమే పిట్ట తినును?
వెన్నుడు సారధి యెన్నఁగా నెవరికి?
సింహపు బలమున్న జెట్టి యెవరు?
జలముల నింపుగ జమజేయు పాత్రేది?
బాటలు నాలుగెచ్చోట గలియు?
విష్ణువేపేరున వెలసె ద్వాపరమున ?
******విద్య నేర్చిన బాల విప్పవమ్మ!

ఆదిత్య దేవుని కనుకూల మణియేది?
రథమున కెయ్యది రాణ గూర్చు?
అడవులకే రాణి యంపించె రాముని?
రాయంచ లెట విహారములొనర్చు?
కూయన కూయని కూసెడు పులుగేది?
చంద్రుడు వెదజల్లు చలువ యెద్ది?
పద్యరాజమ్మని పదుగురందురు దేని?
విద్య నేర్చిన బాల విప్పవమ్మ!

తేటగీతి:
పైని ప్రశ్నల బరికించి వానికెల్ల/
పేర్మి గూర్ప జవాబుల వేగముగను
కాంచరో చదువరులార 'కా' గుణింత
మును పదముల మొదటి వర్ణముగ గలుగగ
కమ్మనౌ పద్య మందున నిమ్ముగాను!

- రాధేశ్యామ్ రుద్రావఝల
(08.08.2019)

(******ఎనిమిదవ పాదంలో Technical గా చూస్తే ఋ తరువాత గుణింతంలో ౠ కాబట్టీ కౄ తో మొదలయ్యే పదం ఉండాలి. కాని ఎన్ని నిఘంటువులలో చూసినా అలా మొదలయ్యే పదం కనబడలేదు. అందుకని ఒక విరామం ఇచ్చినట్టుగా ఉంటుందని సీసపద్య పాదాల్లో ఆఖరు పాదమైన ’విద్య నేర్చిన బాల విప్పవమ్మ!’ నే ఎనిమిదవ పాదంగా ఉపయోగించాను. అలాగే తేటగీతి ని నాలుగు పాదాలలో ముగించడం కుదరలేదు అందుకని ఒరిజినల్ పద్యంలోని భావాన్నే పంచపాదిగా వ్రాశాను)
ఇప్పుడు జవాబులు చూద్దాం:

1. క - కథలు , 2. కా - కాకి, 3, కి - కిరీటి, 4. కీ - కీచకుడు, 5. కు - కుండ లేదా కుటము, 6. కూ - కూడలి, 7. కృ - కృష్ణుడు, 8. ******, 9. కె - కెంపు, 10, కేతనము, 11. కై - కైక, 12. కొలను, 13. కో - కోయిల, 14. కౌ - కౌముది 15. కంద పద్యము

నా ప్రయత్నం సఫలమైందని భావిస్తున్నాను.

16, అక్టోబర్ 2019, బుధవారం

నవ్వు

ఆ.వె.
అంటు వ్యాధికాద దైనగాని తగులు/
నంటుకున్న పిదప వ్యాప్తి చెందు/
కనుల నీరు తెచ్చు కడుపు పగలగొట్టు/
చెవులవరకు సాగి చెలగు నవ్వు..!

7, సెప్టెంబర్ 2019, శనివారం

గరుడుడు గణపతికి తండ్రి గావలె సుమ్మీ!

మా స్నేహితుడు చంద్రశేఖర్ పంపిన సమస్య:

గరుడుడు గణపతికి తండ్రి గావలె సుమ్మీ!
నా పూరణలు:

కం.
మరకలు పడెనని కినిసి, కొ/
మరుని మొగమ్మది కడుగగ మరిమరి యురుకున్/
నురుగును గ్రక్కెడు నీ సా/
గరుడుడు గణపతికి తండ్రి గావలె సుమ్మీ!

కం.
మరకలు పడెనని, కినిసెనొ!?
త్వరపడి యా మొగము కడుగ తాపత్రయమో?
నురుగల గ్రక్కు నలల సా/
గరు డుడుగణపతికి తండ్రి గావలె సుమ్మీ!

- రాధేశ్యామ్ రుద్రావఝల

24, ఆగస్టు 2019, శనివారం

బ్రతుకు పయనం

ఆ.వె.
బ్రతుకు వింత గొలుపు పయనమ్ము చూడగా/
మార్గసూచి లేదు! మలుపులెన్నొ/
కలల తీరమనెడు గమ్యమ్ము చేరగా/
మలచ వలెను బాట మనకు మనము!!

ఆ.వె.
బ్రతుకు చూడ వింత పయనమ్ము, దానికి/
మార్గసూచి లేదు! మలుపులెన్నొ/
కలల తీరమనెడు గమ్యమ్ము చేరగా/
మలచ వలెను బాట మనకు మనమె!!

- రాధేశ్యామ్ రుద్రావఝల
2.03.2019

23, ఆగస్టు 2019, శుక్రవారం

విష్ణుపదము

ఉత్పలమాల:
శ్రీ వనితా కరాంబుజ సుసేవిత పాద యుగమ్ము దల్చెదన్/
పావని గంగ జన్మమయి పాఱెడు పాద యుగమ్ము నంటెదన్/
దేవమునీంద్ర సన్నుతుల తేలెడు పాద యుగమ్ము గొల్చెదన్/
తావగు నన్ని పుణ్యముల తానగు విష్ణు పదంబు జేరగన్!
- రాధేశ్యామ్ రుద్రావఝల (30.10.2017)

మానవ జన్మఫలం పొందాలంటే..?

ఉత్పలమాల:
కర్మల నాచరింపగను కామితముల్ తగ నిగ్రహించి యం/
తర్ముఖుడై మనంబునను దైవము నిత్యము నిల్పి యుంచి తా/
ధర్మము వీడిపోక పర ధర్మము నెన్నడు సేయకుండు నా/
మర్మమెరుంగగా వలయు మానవ జన్మఫలంబు పొందగన్//

- రాధేశ్యామ్ రుద్రావఝల
(21.05.2018)

గమనిక

O దయచేసి తెలుగు వ్యాఖ్యలు ఆంగ్ల లిపిలో కాక తెలుగులోనే వ్రాయమని మనవి. ఎందుకంటే తేట తెలుగుని తెలుగులో చదివితేనే అందం..ఆనందం.. కనుక.!!
O వ్యాఖ్యలు అజ్ఞాతముగా కాక మీ అసలు పేరో లేక కలం పేరో వినియోగించగలరు.