12, సెప్టెంబర్ 2024, గురువారం

కరి యురవడి..!

 

కందము .
అరి నికరము చెదరగ ప్రభు/
డురికెను రణమున తఱిగని యురిమి యురవడిన్!
గిరగిర తిరిగెడి-కరమున /
బిరబిరమని కరి యరిగెను భిదురము పగిదిన్!

మొదట వ్రాసినది:

అరి వర్గము చెండగ ప్రభు/
డురికెను రణరంగమందు నురుముచు; పరుగున్/
గిరగిర త్రిప్పుచు తొండము/
బిరబిరమని కరి యరిగెను భీకరలీలన్!

23, ఆగస్టు 2024, శుక్రవారం

శిల్పి

 

 సీ.

నల్ల రాతిని జూచి నారాయణుని రూపు/
దర్శనమును చేయు ద్రష్ట యెవరు ?
గండ శిలల లోన కమనీయ మూర్తిని/
వెలికి తీసినయట్టి వేత్త యెవరు?
ఉలిని తాటించగా హొయలొల్క బండకు/
చలనము కలిగించు సరసు డెవరు?
చూచినంతనె కేలు జోడించు నట్టి ది-
వ్యత రప్ప కొసగిన వరదు డెవరు?
కొండకోనలఁబడి  యెండవానల కోర్చు/
బండల కగు నెవరండ దండ?

తే. గీ.

ఒకటి ప్రాకార శిల్పమౌ, నొకటి గడప,
దేవతామూర్తిగ నొకటి సేవలందు-
శిలల భాగ్యవిధాత యౌ శిల్పి యతడు!
ఆ కళావిశారదునకు నంజలింతు!

జలకాలాటలలో..


ఆ. వె. 

నీట దిగినయంత నేనుగా తీరమ్ము/ 
చేరబోను తనివి తీరకుండ!  
మేముకూడ నంతె! సామజ రాజమా,
పిలిచి యమ్మ రెండు పెట్టు దాక! 

😄😄😄

- రాధేశ్యామ్ రుద్రావఝల

22, ఆగస్టు 2024, గురువారం

చక్రి..!




కం.
చక్రము త్రిప్పెడు చక్రికి,
చక్రములో నుండి తిరుగు చక్రికి తోడై/
చక్రము సైతము తానై/
సక్రమ మార్గమును జూపు చక్రికి ప్రణతుల్!   

-- రాధేశ్యామ్ రుద్రావఝల 
🙏🙏🙏

14, ఆగస్టు 2024, బుధవారం

స్త్రీమూర్తి



ఉత్పలమాల - సప్తపాది:

పాపగ తల్లిదండ్రులకు భాగ్యమొసంగెడు లక్ష్మి యంశ వై/
ప్రాపుగనుండి నీడవయి భర్తకు, పాపకు నీవెయమ్మవై/
యాపయి నత్త మామ లెడ నాదృతిసూపెడు నాడుబిడ్డవై/
రేపవలున్ కుటుంబమున ప్రేరణ నింపెడు పెద్ద దిక్కువై/
దీపమవై గృహంబునకు, తీరుగ నొక్కతె విన్ని నేర్పులన్/
చూపగ సాధ్యమౌనని యశోవతివై ప్రజ మేలనంగ - నిం/
తీ! పలు బాధ్యతల్ నెరపు దేవత వీవని ప్రస్తుతించెదన్!

రాధేశ్యామ్ రుద్రావఝల
27.07.2024

9, ఆగస్టు 2024, శుక్రవారం

వృత్తౌచిత్యము: బలి చక్రవర్తి వామనునికి దానమీయుటకు సిద్ధమైన ఘట్టము

ఉత్సాహము:

దైత్య గురువు నీకు చేటు తథ్యమన చలింపకన్/
సత్యవాక్కు కై నిలచుచు సావధాన చిత్తుడై/
నిత్యమైన యశము పొంద నిశ్చయించి వటువుకున్
స్తుత్యుడనుచు ధార వోసె శుద్ధజలము దోసిటన్!


7, ఆగస్టు 2024, బుధవారం

గజరాజు సంరంభము - ఫోటోకు పద్యం

మత్తేభము:
ఇభలోకేంద్రుఁడు హస్తరంధ్రముల నీరెక్కించి పూరించి చం/
డభ మార్గంబున కెత్తి నిక్కి వడి నుడ్డాడించి పింజింప నా/
రభటిన్ నీరములోనఁ బెల్లెగసి నక్రగ్రాహ పాఠీనముల్/
నభమం దాడెడు మీన కర్కటముల న్బట్టెన్ సురల్ మ్రాన్పడన్.

భావము: 

ఆ సమయంలో, గజరాజు తొండంలోకి నీళ్ళు పీల్చు కొన్నాడు. ఆకాశం కేసి తొండాన్ని ఎత్తి, నిక్కించి పుక్కిలించి ఆ నీటిని వేగంగా పైకి చిమ్మాడు. ఆ వడికి ఆ నీటితో పాటు పై కెగసిన పీతలు, మొసళ్ళు, చేపలు ఆకాశంలో తిరిగే మీనరాశిని, కర్కాటకరాశిని పట్టుకొన్నాయి. దేవతలు అది చూసి ఆశ్చర్య చకితులు అయ్యారు.

- పోతన భాగవతము : గజేంద్ర మోక్షణము.

ఆ. వె.
సామజవిభు డిట్టి సంరంభమును జేయ/
నుర్వియు నుడుపథము లొకటి కాగ/
నంబర మణి హస్తి హస్తాగ్రమున నున్న/
కందుకమ్ము వోలె కానవచ్చె!

భావము:

ఈ విధం గా గజరాజు సంరంభము తో భూమి ఆకాశము ఒక్కటై పోతూ ఉండగా, అంబరమణి (సూర్య బింబము) హస్తి హస్తాగ్రమున నున్న - (ఏనుగు తొండం చివరనున్న ) కందుకము (బంతి) వలె కనిపించింది.

-- రాధేశ్యామ్ రుద్రావఝల
07.08.2024

(మా 'హంస - పిపాస' WhatsApp సమూహం లో మా సారథులు డా. రామ ప్రసాద్ గారు ఉంచిన ఫోటోకు వ్యాఖ్యగా నా పద్యం ఇది.)

17, జూన్ 2024, సోమవారం

జటాయువు

 

తిరువనంతపురం లో ఉన్న Jatayu Earth's Center Nature Park ను సందర్శించినప్పుడు వ్రాసుకున్న పద్యం ఇది:

సీ.

భీత విహ్వల యైన సీతమ్మ రోదనన్/
విని, ప్రోవ నరుదెంచు వృద్ధ యోధ!

కర్కశత్వమె గాని కరుణ యించుక లేని/
లంకేశు కెదురొడ్డు రట్టు నీది!

యతని శస్త్రపు బల్మి, నాఘాతముల నోర్చి/
ధీరత్వమున పోరు తెగువ నీది!

ముక్కుతో గోళ్ళతో రక్కసు బాధించి/
నిలువరింపగ నెంచు నిష్ఠ నీది!

గీ.

రెక్కలు తెగినేలను పడ్డ పక్కివగుచు/
మోక్ష మందితి శ్రీరాము పుణ్య కరము!
స్త్రీల గౌరవ, రక్షణ చిహ్నమనిన/
నింకెవరు నినుమించగ నిల జటాయు!

— రాధేశ్యామ్ రుద్రావఝల

పై ఫొటో నేను తీసిందే..!

16, జూన్ 2024, ఆదివారం

తల్లి

పై ఫొటో కు నా పద్యం:
ఆ. వె.
ఊయలూచి బుగ్గ నొకచిన్న ముద్దిచ్చి/
జోలపాట పాడి జోయనుచును/
కమ్మనైన కథల నమ్మ చెప్ప వినుచు/
హాయి నిదుర జారి నట్టి కొడుక..!
***
నిన్ను ముద్దు చేసి నీ చేష్టల మురిసి/
నిన్ను సాకినట్టి కన్నతల్లి/
పెద్దదైన పిదప ప్రేమను పంచుట/
సుతుడ! నిన్ను గాచు సుకృత మిలను!

మా మాస్టారి సవరణ:
ఆ. వె.
ఊయలూచి బుగ్గ నొకచిన్న ముద్దిచ్చి/
జోలపాట పాడి జోయని నను/
కమ్మనైన మంచికథల కలకనగ/
బుజ్జగించి నిద్ర బుచ్చితీవు!/
***
నన్ను ముద్దు చేసి నా చేష్టల మురిసి/
నన్ను సాకినట్టి కన్నతల్లి/
పెద్దదైన పిదప ప్రేమను పంచెద/
సుతుడనగుచు గాతు సుకృతమెసగ!

10, ఏప్రిల్ 2024, బుధవారం

ఉగాది శుభాకాంక్షలతో:

ఉగాది శుభాకాంక్షలతో:

సీ.
క్రొత్త వత్సరమంచు కుహు కుహూ రవముల/
గండుకోకిల పాడె గళము నెత్తి!
కొమ్మకొమ్మకు నొక్క  క్రొత్త చిగురు దాల్చి/
యా రసాలము పట్టె తోరణముల!
తెలిమంచు పరదాలు తొలగించి విరిసి - ము/
స్తాబయ్యె చక్కగా ధరణి భామ!
పూల నెత్తావిని దాలిచి చిరుగాలి/
మెలమెల్ల మేనుల పలుకరించె!

ఆ. వె.
పక్షి వృక్ష తతులు, ప్రకృతి యంతయును వ/
సంతునాగమమున సందడించు/
శుభతరుణ ముగాది సుఖసౌఖ్యముల నిచ్చి/
యెలమి పంచు గాత యెల్లరకును!

-- రాధేశ్యామ్ రుద్రావఝల
09.04.2024

గమనిక

O దయచేసి తెలుగు వ్యాఖ్యలు ఆంగ్ల లిపిలో కాక తెలుగులోనే వ్రాయమని మనవి. ఎందుకంటే తేట తెలుగుని తెలుగులో చదివితేనే అందం..ఆనందం.. కనుక.!!
O వ్యాఖ్యలు అజ్ఞాతముగా కాక మీ అసలు పేరో లేక కలం పేరో వినియోగించగలరు.

ప్రచలిత సమర్పణలు