9, మే 2018, బుధవారం

శ్రీమతి సరోజినీ నాయుడు గారు వ్రాసిన Palanquin Bearers కవితకు స్వేచ్ఛానువాదం:

శ్రీమతి సరోజినీ నాయుడు గారు వ్రాసిన Palanquin Bearers కవితకు స్వేచ్ఛానువాదం:

ఉత్పలమాల:
ఊగెడు పూవువోలెనది యూపిరు లూదగ మాదు గీతితో/
నేగగ పిట్ట వోలె సెలయేరుల నుర్వుల నోలలాడుచున్/
దాగని నవ్వువోలె మది తాకిన తీయని స్వప్నమున్ గనన్/
ప్రోగున ముత్యముల్ చెలగు పోలిక మోసెద మేము డోలికన్/
సాగుచు నొయ్యనొయ్యనుచు జావళిపాడుచు తేలియాడుచున్/

చంపకమాల:
విరిసినతారవోలెహిమబిందువు నందున మాదు గీతికన్/
మెరిసెడు చంద్రరేఖవలె మించు తరంగపు వంపునందునన్/
పరగిన యశ్రు ధారవలె భార హృదంతర యౌ వధూటికిన్/
పురమునొహొమ్మొహొమ్మనెడు బోయిల కూతల సాగె పల్లకీ!

- రుద్రావఝల రాధేశ్యామ్, 04.10.2017

మూలం:

Palanquin Bearers - Poem by Sarojini Naidu

Lightly, O lightly we bear her along,
She sways like a flower in the wind of our song;
She skims like a bird on the foam of a stream,
She floats like a laugh from the lips of a dream.
Gaily, O gaily we glide and we sing,
We bear her along like a pearl on a string.

Softly, O softly we bear her along,
She hangs like a star in the dew of our song;
She springs like a beam on the brow of the tide,
She falls like a tear from the eyes of a bride.
Lightly, O lightly we glide and we sing,
We bear her along like a pearl on a string.

దశావతార వర్ణన

దశావతార వర్ణన
సీస మాలిక:
మీనరూపము దాల్చి దానవు దునుమాడి 
వేదాళి రక్షించి వేధ కిచ్చె/
కూర్మావతారుడై కొండ వీపునమోసి
యమృతమ్ము సురలకు నందజేసె/
కిటిరూపధారియై క్షితినుద్ధరించుచు
వధియించె హేమాక్షు బలము నణచి/
ప్రహ్లాదు రక్షింప ప్రత్యణు వణువులో
నరసింహు నాకృతి నరయ నిలచె/
బలిని దానమడిగి బ్రహ్మాండమును మూడు
పదముల కొలిచె తానదితి సుతుడు/
తండ్రి యాజ్ఞాపించ తల్లిని కడతేర్చి,
పితృ హంతకులకెల్ల పీచమణచె/⁠⁠⁠⁠
నరునిగా జన్మించి నడయాడి భూమిపై
ధర్మాచరణ జూపె ధర్మ మూర్తి/
గోకులమునపుట్టి గోవర్థనమునెత్తి,
క్షితి భారమును ద్రుంచి గీత నొసగె/
ఆలుబిడ్డలు, రాజ్య మన్నియు విడనాడి,
బుద్ధుడై జ్ఞానమ్ము బోధ జేసె/
శ్వేతాశ్వవాహుడై శిష్టుల రక్షింప
కలియుగమున వచ్చు కల్కియగుచు/

తే.గీ.
నెపుడు గ్లాని ధర్మమునకౌ, నపుడు తానె/
యవతరించి గాచును ధర్మ మవని యందు/
నతడు స్థితికారుడాతడె యంత నుండు/
విష్ణునికి శ్రీపతికివియె వేయి నతులు!
- రాధేశ్యామ్ రుద్రావఝల
(21.09.2017)

వేధ= బ్రహ్మ
కిటి = వరాహము
హేమాక్షుడు= హిరణ్యాక్షుడు
విష్ణువు= అంతటా నిండియుండెడి వాడు, సర్వ వ్యాపి

7, మే 2018, సోమవారం

హనుమ

శార్దూలము:
రామస్వామికి సీతజాడ తెలుపన్ లంకాపురిం జేరినా/
వామెన్ దుఃఖవిముక్తగా నిలిపినా వారీతిగా మాకు శ్రీ/
రామున్ జేరెడు దారిజూపు మిక నారాధింపగా మారుతీ!
స్వామీ! నీకృపనే సదామదిని నే వాంఛింతు వేయేటికిన్!

- రాధేశ్యామ్ రుద్రావఝల
11.12.2017

తెనుగు షట్కము

2017 ప్రపంచ తెలుగు మహాసభల సందర్భంగా వ్రాసినవి ..!

తెనుగు షట్కము
********
ఆ.వె.
తెనుగు వర్ణమనిన తెల్లని ముత్యము/
తెనుగు పదము చూడ తేజరిల్లు/
తెనుగు భాష యదియె తేనె లొలుకుచుండు/
తెనుగు మాటలాడు తెలుగు బాల!         1

ఆ.వె.
నన్నయాదికవులు నైక భేదము తోడ
పద్యములను కూర్చి భారతమును
చెప్పినారు తెలుగు నొప్పునట్లుగ గాన
తెనుగు మాటలాడు తెలుగు బాల!          2

ఆ.వె.
భాగవతము సహజ పాండితి పోతన్న
తెలిసి తేటపరచి తెలుగు లోన
కవిత లల్లి పొందె కైవల్య పదమును
తెనుగు మాటలాడు తెలుగు బాల!         3

ఆ. వె.
భక్తి భావ యుతము ముక్తిసాధకమును
రామకథ తెనుగున వ్రాసి వ్రాసి
మాన్యులైరి కవులు ధన్యత మనకిచ్చి,
తెనుగు మాటలాడు తెలుగు బాల!           4

ఆ.వె.
దేశభాషలందు తెలుగు లెస్సయటంచు/
తేనెలూరచెప్పి తెలుగు కృతిని/
ఘనతనొందినాడు కన్నడరాయడు/
తెనుగు మాటలాడు తెలుగు బాల!         5

ఆ.వె.
అనగ తెనుగు మాట యదియె తేనెలొలుకు/
వినగ తెనుగు భాష వీణ పలుకు/
కనగ తెనుగు వ్రాత మణిముత్యముల దండ/
తెనుగు మాటలాడు తెలుగు బాల!         6

********
- రాధేశ్యామ్ రుద్రావఝల

ప్రపంచ తెలుగు మహాసభలు - 2017 - వికీపీడియా


6, మే 2018, ఆదివారం

చి. కృష్ణ గౌతమ్ ఉపనయనము

మా మేనల్లుడు చి. వింజమూరి కృష్ణ గౌతమ్ ను తన ఉపనయన సందర్భాన ఆశీర్వదిస్తూ వ్రాసిన పద్యములు:


ఆ.వె.
పంచశిఖలబెట్టి పంచను మొలగట్టి
చెవుల చేత బట్టి  ప్రవర జెప్పు
కృష్ణగౌతముండు వృద్ధిని పొందగా
ప్రోదిజేయుగాత నాది వటువు..!

ఆ.వె.
చదువుతోడ మిగుల సంస్కారవంతుడై
వినయశీలియౌచు విజ్ఞునిగను
శాస్త్రవేత్తగాను చాలపేరు గడింప
ప్రోదిజేయుమమ్మ వేదమాత..!

21, ఏప్రిల్ 2018, శనివారం

దక్షయజ్ఞం - ఖండిక

                దక్షయజ్ఞం         
ఉ.        దక్షుడు చంద్రుపై కినిసి దారుణశాపము నిచ్చినంత ఫా/
            లాక్షుని వేడగన్ శశిని నౌదల దాల్చిన యాహరున్ పయిన్/
            కక్షను పెంపుజేయ నొడిగట్టె నిరీశ్వరయాగమున్ తపో/
            దీక్షను కల్గు గర్వమున, దేవతలందరు కాదుకాదనన్!                          1

కం.       పిలువని పేరంటమునకు/
తలపుననైన చనవలదు తనవారైనన్/
పలికిన తన పతి పలుకుల/
తలవక నా సతి వెడలెను తనపిత దరికిన్                                             2

ము.      పలుకరింపరు క్షేమ మడుగరు/
తల్లి యును చెల్లెండ్రు చెలులును/
కుమిలి యవమానమున తండ్రిని
చేరె దుఃఖమతిన్!                                                                        

కం.      చేయుదువా యపచారము
చేయుచు నీ హోమకర్మ శివునిం దెగడన్!
చేయకు కులనాశమ్మును
చేయకు మపరాధమింత శివునికి తండ్రీ!                                             4

కం.       అని పలుకు సతిని దక్షుడు
గనె నిప్పులు గ్రక్కుచున్న కన్నుల తోడన్
తన కోపమెంచకనె, చం
ద్రుని శిరమున దాల్చె శివుడు, ద్రోహి! యనంగన్!                                5

వినిన సతికి తండ్రి పలుకు లాయె శూలసదృశములు
ఘోరమగు నగౌరవము సహింపలేక మాటరాక
నచట నిల్వ మనసుగాక తిరిగిపోవ తెరవులేక
మదిని పతికి చివరి జోత చేసి దగ్ధమాయెను సతి!                                  
 
ఫాలనేత్రుడు సతి వియోగము తాళలేకను రుద్రుడయ్యెను/
దక్షయజ్ఞ వినాశనమ్మును తత్క్షణము తాఁ జేయబూనెను/
ప్రళయకాల భయంకరాకృతి రౌద్రతాండవ మాడదొడగెను/
జూటమందొక జటను నేలకు తాటగా ప్రభవించె నంతను/                      7

అతిభయంకర వీరభద్రుండా శివప్రతిరూపమాతనె/
యుగ్రరూపము నగ్నిశిఖ వలె వ్యగ్రతన్ తా దక్షునిన్ గని/
హుమ్మనుచు పెనురవము జేయుచు క్రమ్ముకొని పదునైన పరశున/
దక్షు శిరమది యొక్క వ్రేటున తరగి వేసెను కుండమందున/                     8

హాహకారము చేసిరందరు నాభయంకరదృశ్యమున్ గని/
భయదవిహ్వలు లౌచు నతిథులు పరువులెత్తిరి వాటికన్ విడి/
వీరభద్రుడు ప్రమథగణములు వేడ్క తోడను చెలగి వీఁకను/
స్వామికే నపరాధమెంచిన వారి చెండిరి సరగు నంతను/                           9

ము.      దక్షయజ్ఞము ధ్వంసమాయెను/
గర్వమంతయు ఖర్వమాయెను/
హరుని కాదని యతడు చివరకు/
మేష శిరమున మిగిలిపోయెను!                                                     10

ము.      హరునికిన్ వ్యధ తప్పదాయెను,
 ఆలి శవమును విడువడాయెను!
 లోకమున్ పాలించు దేవర
 ద్రిమ్మరిగ మారెన్!                                                                        11

ము.       చక్రి యాసతి శరీరము తన
చక్రమున్ ఖండముల జేయగ
మోహమున్ మది వీడి శంకరు
డరగె తపమునకున్!                                                                     12

 

గమనిక

O దయచేసి తెలుగు వ్యాఖ్యలు ఆంగ్ల లిపిలో కాక తెలుగులోనే వ్రాయమని మనవి. ఎందుకంటే తేట తెలుగుని తెలుగులో చదివితేనే అందం..ఆనందం.. కనుక.!!
O వ్యాఖ్యలు అజ్ఞాతముగా కాక మీ అసలు పేరో లేక కలం పేరో వినియోగించగలరు.

ప్రచలిత సమర్పణలు