కొట్టెడు పతి నిష్టపడరె కోమలులెల్లన్

ఆకాశవాణి హైదరాబాదు వారిచ్చిన సమస్య:
కొట్టెడు పతి నిష్టపడరె కోమలులెల్లన్

నా పూరణ:

కం.
తిట్టక, నెన్నడు బాధలు/
పెట్టక, యనురాగ మెపుడు విరియుచు, వెన్నున్/ 
తట్టుచు తన కలతను పో/
గొట్టెడు పతి నిష్టపడరె కోమలులెల్లన్!

- రాధేశ్యామ్ రుద్రావఝల

లలనలు సేయఁదగదు వరలక్ష్మీ వ్రతమున్

సమస్యా పూరణం:
లలనలు సేయఁదగదు వరలక్ష్మీ వ్రతమున్

కం.
విలసద్విభవము కల్గును/
కలిమి యధిష్ఠాత్రి పూజ గరపన్ భక్తిన్!
కలనైనను నిర్లక్ష్యము/
లలనలు సేయఁదగదు, వరలక్ష్మీ వ్రతమున్!!

- రాధేశ్యామ్ రుద్రావఝల, విశాఖపట్నం

*శ్రీకృష్ణ పాండవీయము*

ఆటవెలదులు:
1. పాండవులను లాక్ష్య భవనము గాచెడి/
యాప్త బంధువన్న నదియె నీవు/
రాజసూయ వేళ రగడు నృపతి జంపి/
యందుకొంటివిగద యగ్రపూజ//

2. ఖాండవమ్ము నగ్ని కాల్చగ నతనిచే/
పార్థు కీయ జేసి భవ్య ధనువు,
మయుని యాజ్ఞ జేసి మయసభ నిర్మించి/
పాండవులకు యశము పంచినావు//

3. ద్రౌపదికిని మాన రక్షణ జేయగ/
నార్తరక్షకుడవు నామెకపుడు/
కౌరవుండు పంపు కపటపు దుర్వాస/
మౌని గర్వమెల్ల మాపినావు//

4. రాయబార సభను రారాజు పన్నింప/
విశ్వరూపునిగను పెరిగి నావు/
సమరసీమలోన చకితుడౌ పార్థుని/
పోరుబంటు జేయు బోధ నీది//

5. పాండు సుతుల సచివ బాంధవ సఖుడవు/
గురువు దైవ మీవె కూర్మిమీఱ/
ధర్మమదియె నిలుప ధరణి నవతరించు/
మాధవుండె యౌను మాకు రక్ష//

- రాధేశ్యామ్ రుద్రావఝల

అరిషడ్వర్గములు

అరిషడ్వర్గముల మీద తెలుగుబాల మకుటంతో వ్రాసిన పద్యములు:

కామము/ఆశ:
ఆ.వె.

ఆశ యుండవచ్చు నవనిలో నరునకు/
తనకు వలయు వరకు తప్పులేదు!
అవసరమును మించి యాశించ కుండగ
తృప్తి కలిగి యుండు తెలుగు బాల..!

క్రోధము:
ఆ.వె.
క్రోధమదియెనిప్పు కుంపటి వంటిదౌ
కారుచిచ్చు వోలె కాల్చు నెపుడు/
క్రోధమతికి జగతి కూరిమి కరవు, క్రో
ధితుల దూరముంచు తెలుగు బాల!

లోభము:
ఆ.వె.
లుబ్ధుడనగ జగతి లోగల యపకీర్తి
మాపి పొందుటెట్లు మంచిపేరు?
ప్రోగు చేయ నెపుడు పుణ్యము లోలతన్
తెరువు గాను బ్రతుక తెలుగుబాల..!

మోహము:
ఆ.వె.
మోహమదియె పాశ మాహాయన తగులు
త్రెంచవలెను గాని పెంచవలదు
లంపటములు పెరుగు కంపవలెను గాన
దృష్టి తప్పనీకు తెలుగు బాల!

మదము:
ఆ.వె.
విద్య, యౌవనమ్ము, ఉద్యోగము మగువ,
ధనము, కులము రూపు ధాన్యముల నె
యాశ్రయించి తనరు నష్ట మదములవి
దృష్టి కలిగియుండు తెలుగుబాల!

మత్సరము:
ఆ.వె.
మత్సరమ్ము కలిగి మహిలోన విద్యలో/
వృద్ధినొంద గలవు వేది వగుచు/
ఇతరములను కలుగ నిడుముల పాలౌదు/
తెలియవలెను నీకు తెలుగు బాల!

అంతఃశత్రువులు:
ఆ.వె.
ఆరు "లోనిశత్రు" లన్నిటిని క్రమముగా/
నిగ్రహించ వలెను నిష్ఠ తోడ/
నియతి యదియె రక్ష నిలువగ లోవ్యక్తి
తెలియుమిదియె నిజము తెలుగు బాల!

- రాధేశ్యామ్ రుద్రావఝల

ధనములేనివాడె ధన్యజీవి

ఆ.వె.
లేదు లేద నొకడు రేయి పవలుడిగి/
ధనము చేత బడగ స్థలము కొనెను/
కర్మ చాలక నది కబ్జాకు గురియాయె!
ధనము లేనివాడె ధన్య జీవి..!

11.06.2018

ఆ.వె.
క్రోధమదియెనిప్పు కుంపటి వంటిదౌ
కారుచిచ్చు వోలె కాల్చు మనసు/
క్రోధమతికి జగతి కూరిమి కరవు, క్రో
ధనము లేనివాడె ధన్యజీవి/

ఆ.వె.
ధనము చేతగాని పని మానవత్వము/
సాధ్య పరచు నదియె చక్కగాను/
మానవతయె లేని మనిషికన్నను పాడు/
ధనము లేనివాడు ధన్య జీవి..!

- రాధేశ్యామ్ రుద్రావఝల
12.06.2018

శ్రీమతి సరోజినీ నాయుడు గారు వ్రాసిన Palanquin Bearers కవితకు స్వేచ్ఛానువాదం:

శ్రీమతి సరోజినీ నాయుడు గారు వ్రాసిన Palanquin Bearers కవితకు స్వేచ్ఛానువాదం:

ఉత్పలమాల:
ఊగెడు పూవువోలెనది యూపిరు లూదగ మాదు గీతితో/
నేగగ పిట్ట వోలె సెలయేరుల నుర్వుల నోలలాడుచున్/
దాగని నవ్వువోలె మది తాకిన తీయని స్వప్నమున్ గనన్/
ప్రోగున ముత్యముల్ చెలగు పోలిక మోసెద మేము డోలికన్/
సాగుచు నొయ్యనొయ్యనుచు జావళిపాడుచు తేలియాడుచున్/

చంపకమాల:
విరిసినతారవోలెహిమబిందువు నందున మాదు గీతికన్/
మెరిసెడు చంద్రరేఖవలె మించు తరంగపు వంపునందునన్/
పరగిన యశ్రు ధారవలె భార హృదంతర యౌ వధూటికిన్/
పురమునొహొమ్మొహొమ్మనెడు బోయిల కూతల సాగె పల్లకీ!

- రుద్రావఝల రాధేశ్యామ్, 04.10.2017

మూలం:

Palanquin Bearers - Poem by Sarojini Naidu

Lightly, O lightly we bear her along,
She sways like a flower in the wind of our song;
She skims like a bird on the foam of a stream,
She floats like a laugh from the lips of a dream.
Gaily, O gaily we glide and we sing,
We bear her along like a pearl on a string.

Softly, O softly we bear her along,
She hangs like a star in the dew of our song;
She springs like a beam on the brow of the tide,
She falls like a tear from the eyes of a bride.
Lightly, O lightly we glide and we sing,
We bear her along like a pearl on a string.

దశావతార వర్ణన

దశావతార వర్ణన
సీస మాలిక:
మీనరూపము దాల్చి దానవు దునుమాడి 
వేదాళి రక్షించి వేధ కిచ్చె/
కూర్మావతారుడై కొండ వీపునమోసి
యమృతమ్ము సురలకు నందజేసె/
కిటిరూపధారియై క్షితినుద్ధరించుచు
వధియించె హేమాక్షు బలము నణచి/
ప్రహ్లాదు రక్షింప ప్రత్యణు వణువులో
నరసింహు నాకృతి నరయ నిలచె/
బలిని దానమడిగి బ్రహ్మాండమును మూడు
పదముల కొలిచె తానదితి సుతుడు/
తండ్రి యాజ్ఞాపించ తల్లిని కడతేర్చి,
పితృ హంతకులకెల్ల పీచమణచె/⁠⁠⁠⁠
నరునిగా జన్మించి నడయాడి భూమిపై
ధర్మాచరణ జూపె ధర్మ మూర్తి/
గోకులమునపుట్టి గోవర్థనమునెత్తి,
క్షితి భారమును ద్రుంచి గీత నొసగె/
ఆలుబిడ్డలు, రాజ్య మన్నియు విడనాడి,
బుద్ధుడై జ్ఞానమ్ము బోధ జేసె/
శ్వేతాశ్వవాహుడై శిష్టుల రక్షింప
కలియుగమున వచ్చు కల్కియగుచు/

తే.గీ.
నెపుడు గ్లాని ధర్మమునకౌ, నపుడు తానె/
యవతరించి గాచును ధర్మ మవని యందు/
నతడు స్థితికారుడాతడె యంత నుండు/
విష్ణునికి శ్రీపతికివియె వేయి నతులు!
- రాధేశ్యామ్ రుద్రావఝల
(21.09.2017)

వేధ= బ్రహ్మ
కిటి = వరాహము
హేమాక్షుడు= హిరణ్యాక్షుడు
విష్ణువు= అంతటా నిండియుండెడి వాడు, సర్వ వ్యాపి

హనుమ

శార్దూలము:
రామస్వామికి సీతజాడ తెలుపన్ లంకాపురిం జేరినా/
వామెన్ దుఃఖవిముక్తగా నిలిపినా వారీతిగా మాకు శ్రీ/
రామున్ జేరెడు దారిజూపు మిక నారాధింపగా మారుతీ!
స్వామీ! నీకృపనే సదామదిని నే వాంఛింతు వేయేటికిన్!

- రాధేశ్యామ్ రుద్రావఝల
11.12.2017

తెనుగు షట్కము

2017 ప్రపంచ తెలుగు మహాసభల సందర్భంగా వ్రాసినవి ..!

తెనుగు షట్కము
********
ఆ.వె.
తెనుగు వర్ణమనిన తెల్లని ముత్యము/
తెనుగు పదము చూడ తేజరిల్లు/
తెనుగు భాష యదియె తేనె లొలుకుచుండు/
తెనుగు మాటలాడు తెలుగు బాల!         1

ఆ.వె.
నన్నయాదికవులు నైక భేదము తోడ
పద్యములను కూర్చి భారతమును
చెప్పినారు తెలుగు నొప్పునట్లుగ గాన
తెనుగు మాటలాడు తెలుగు బాల!          2

ఆ.వె.
భాగవతము సహజ పాండితి పోతన్న
తెలిసి తేటపరచి తెలుగు లోన
కవిత లల్లి పొందె కైవల్య పదమును
తెనుగు మాటలాడు తెలుగు బాల!         3

ఆ. వె.
భక్తి భావ యుతము ముక్తిసాధకమును
రామకథ తెనుగున వ్రాసి వ్రాసి
మాన్యులైరి కవులు ధన్యత మనకిచ్చి,
తెనుగు మాటలాడు తెలుగు బాల!           4

ఆ.వె.
దేశభాషలందు తెలుగు లెస్సయటంచు/
తేనెలూరచెప్పి తెలుగు కృతిని/
ఘనతనొందినాడు కన్నడరాయడు/
తెనుగు మాటలాడు తెలుగు బాల!         5

ఆ.వె.
అనగ తెనుగు మాట యదియె తేనెలొలుకు/
వినగ తెనుగు భాష వీణ పలుకు/
కనగ తెనుగు వ్రాత మణిముత్యముల దండ/
తెనుగు మాటలాడు తెలుగు బాల!         6

********
- రాధేశ్యామ్ రుద్రావఝల

ప్రపంచ తెలుగు మహాసభలు - 2017 - వికీపీడియా

చి. కృష్ణ గౌతమ్ ఉపనయనము

మా మేనల్లుడు చి. వింజమూరి కృష్ణ గౌతమ్ ను తన ఉపనయన సందర్భాన ఆశీర్వదిస్తూ వ్రాసిన పద్యములు:

ఆ.వె.
పంచశిఖలబెట్టి పంచను మొలగట్టి
చెవుల చేత బట్టి  ప్రవర జెప్పు
కృష్ణగౌతముండు వృద్ధిని పొందగా
ప్రోదిజేయుగాత నాది వటువు..!

ఆ.వె.
చదువుతోడ మిగుల సంస్కారవంతుడై
వినయశీలియౌచు విజ్ఞునిగను
శాస్త్రవేత్తగాను చాలపేరు గడింప
ప్రోదిజేయుమమ్మ వేదమాత..!