పార్వతీదేవి అలుక

కం.

అంగము సగమిచ్చితివని/
పొంగెనుతన సంతసమది భువనము నిండన్/
గంగను తలపై నుంచుకొ/
నంగా నీపై కినుకను నగసుత యలిగెన్/

దత్తపది - సలసల, జలజల, మిలమిల, వెలవెల

ఒక మిత్రుడు పంపిన దత్తపది - సలసల, జలజల, మిలమిల, వెలవెల

చూసిన వెంటనే సరదాగా ఇలా పూరించాను.

కం.
సలసల మను గ్రీష్మమునను/
జలజల మని పాఱు ఝరిని జలకములాడన్/
మిల మిల లాడును మేనియు/
వెలవెల బోవంగ నెండ వేడిమి యంతన్!

దానిలో కవిత్వం, భావుకత ఎక్కడున్నాయి..!? అందుకని మళ్ళీ ఇలా పూరించాను:

చంపకమాల:

సలసల కాగె నాతనువు సావిరహేయన నీ తలంపునన్/
జలజల రాలె మల్లికలు జాగు సహింపక, నీదు రాకకై/
మిలమిల లాడె కన్నులివి మిన్నున తార తళుక్కులై, ప్రియా!
వెలవెల బోయె నా ముఖము, వేగమె నీచెలి చెంత జేరుమా!

- రాధేశ్యామ్ రుద్రావఝల

21.12.2020

గాలి పటము - ఖండిక

గాలి పటము - ఖండిక

ఆటవెలదులు:

గగనవీధిలోన గాలిపటమొకటి/
యెగిరె స్వేచ్ఛ తోడ నెగసి పడుచు/
మేడ దాటి యెగిరె మిద్దె దాటుచు పోయె/
తేలి పైకి పోయె గాలిపటము!              (1)

పక్షి గుంపులోన పక్షివోలెనెగిరె!
మేఘ మాల తోడ మేలమాడె!
పవను బలము తనకు బాసటై నిలువగా/
తేలి పైకి పోయె గాలిపటము!              (2)

ఆవకాయ

[నిన్న (24.11.2020) మా పద్యసౌందర్యం WhatsApp గ్రూపులో ఆవకాయ గోంగూరలు ప్రస్తావనకు వచ్చాయి. ఆ ఫ్లోలో ఆశువుగా వచ్చిన పద్యములివి]

ఆవకాయ పద్యాలు

కందము.
ఎందెందు కలిపి తినగా/
నందందే స్వర్గ సుఖము నందించునుగా!
విందేది యైనగాని ప/
సందౌ మన ఆవకాయ సందడి చేయున్!

కందము.
ఇందు తగు నందు తగదను/
సందేహము లేదు కలుప చక్కగ రసనా/
నందము తథ్యము! గానన్/
తిందుము మన యావకాయ తృప్తి కలుగగన్!

కందము.
ముంగిట విస్తరిలోనన్/
గోంగూరయు నావకాయ కూర్మిని కనగా/
నంగుటి లొట్టలు వేయగ/
సంగరమే వాని మధ్య చవులూరింపన్!

ఉత్పలమాల.
ఎర్రని యావకాయ రుచి యించుక తగ్గదు పాతబడ్డ తా/
చుర్రనిపించు నాలుకను చొక్కున కూడగ నన్నమున్ తగన్/
జర్రని ముక్కుకారును నసాళము నంటగ దాని ఠేవయున్/
జుర్రుదు రెల్లరున్ పెరుగు జోడయి నన్నము కమ్మకమ్మగాన్/

ఆ.వె.
ఆవకాయ తిన్న యానందమది మిన్న!
కూరలెన్ని యున్న చారు కన్న/
నందులోన కొంచమావకాయయె నంజు/
కున్న నదియె రంజుగుండు నన్న!

ఆ.వె.
ఊహ తోనె నోటి నూరించు నెయ్యది!?
యన్నిటికిని గొప్ప యాదరువది!
యూరగాయలందు నుత్తమంబైనది!
ఆవకాయ యనిన ఠీవి గలది!

 

- రాధేశ్యామ్ రుద్రావఝల
24.11.2020

Dust If You Must ఆంగ్లకవితకు అనువాదం

దుమ్ముదులపవోయ్ నేస్తమా, అంతకంటేనా?

దుమ్ముదులపవోయ్ నేస్తమా, అంతకంటేనా?
బొమ్మ గీయడం, రచన చేయడం,
వంటచెయ్యటం, చెట్టు నాటటం,
ఆశకీ అవసరానికీ భేదాన్ని తర్కించడం..!
దేనికన్నా.., దేనికైనా.., ఏది చెయ్యాలన్నా,
దుమ్ముదులపవోయి మిత్రమా, మరి అంతకంటేనా?

సమయం లేదు మిత్రమా! దుమ్ము దులపవోయ్,
సాగరాల్ని ఈదాలన్నా, పర్వతాలని వంచాలన్నా,
సంగీతం వినడానికి, పుస్తకాలు చదవడానికి,
స్నేహితులతో గడపడానికి, బ్రతుకును జీవించడానికి,
సమయం లేదు మిత్రమా! దుమ్ము దులపవోయ్,    

కన్నులతో సూర్యుణ్ణే చూస్తూ,  
కేశాలను గాలికి వదిలేస్తూ
మంచు బిందువుల, వర్షపు జల్లుల
విశ్వం మొత్తం ముందే ఉండగ
రేపన్నది మరి లేనేలేదని,
దుమ్ము దులుపుకోవోయ్!

వార్థక్యం వచ్చేస్తోందని,
దానికి దయ ఆట్టే లేదని,
నువు తప్పక వెళ్ళే వేళకు
నువు దుమ్మై పోయేవరకూ    
మది నిల్పుచు అనునిత్యం, మరి
దుమ్ము దులుపు నేస్తం..!

Dust If You Must

by Rose Milligan

Dust if you must, but wouldn't it be better
To paint a picture, or write a letter,
Bake a cake, or plant a seed;
Ponder the difference between want and need?

Dust if you must, but there's not much time,
With rivers to swim, and mountains to climb;
Music to hear, and books to read;
Friends to cherish, and life to lead.

Dust if you must, but the world's out there
With the sun in your eyes, and the wind in your hair;
A flutter of snow, a shower of rain,
This day will not come around again.

Dust if you must, but bear in mind,
Old age will come and it's not kind.
And when you go (and go you must)
You, yourself, will make more dust.

వినాయకుడు - తండ్రికి తగ్గ తనయుడు

 సీ.
ప్రీతి గలిగి మూడు బిల్వ పత్రము లిడ/
ముదమున నీతండ్రి మోక్షమిచ్చు!
కుడుములనిడి మూడు గుంజీలు తీయుచో/
సుముఖుడ వయ్యెడు సుతుడవీవు!
గరిటెడు గంగతో శిరమును తడుపగ/
మెచ్చి మాపు నతడు మృత్యు భయము!
గరికెల ద్వందమ్ము కరమున నుంచగ/
విడివడ జేతువు విఘ్నచయము!
పాము లాభరణాలు పరమేశ్వరునకునై/
నాగ బంధము నీకు నడ్డికట్టు!
గజచర్మధారిగ, కరివదనునిగాను/
బూది పూయునతడు, బురదనీవు!

ఆ.వె.
అమ్మచేతి నలుగు నాకారమును దాల్చి/
యయ్య గుణము, రూప మనుకరించి/
యమ్మ కొడుకు వగుచు నయ్యపేరు నిలుపు/
భక్త సులభ! సుముఖ! పార్వతిసుత!

- రాధేశ్యామ్ రుద్రావఝల
22.08.2020

ఆ.వె.

మోజదేమొ గాని మోదకప్రియ గడ్డి/
పూలతోడ భక్తి పూజ సేయ,
తేజరిల్లి జనుల దీవింతువో స్వామి/
చవితి రోజు నిన్ను సన్నుతింప!

- రాధేశ్యామ్ రుద్రావఝల

వినాయక చవితి

వినాయక చవితి శుభాకాంక్షలతో:

సీసము:
అమ్మ చేత నలుగె యాకారమును దాల్చి/
       ద్వార పాలకునిగ తా తనరుచు/
దారివదలకున్న తండ్రి కినుక పూని/
       తనయు తెలియలేక తలను నరికె/
ఉత్తరమున తలనుంచి నిద్రించెడు/
       హస్తిమస్తకమును అతికి నిన్ను/
మరల జీవితుఁ జేయ మాత ముదమునంది/
          కుడుముల తినిపించె కొసరి కొసరి/
ఆ. వె.
ఘనతలెన్నొ జేసి గణపతిత్వము పొంది/
గజముఖుడనుపేర గణుతికెక్కి/
మోదకముల చాల ముదమార చేకొను/
భక్త సులభ సుముఖ పార్వతిసుత!

తనరుచు: విజృంభించు

- రాధేశ్యామ్ రుద్రావఝల

సీసము (పంచపాది):

పంచలోహపుమూర్తి పనిలేదు పూజింప/
          పసుపు ముద్దయె నీకు పసిడి ప్రతిమ/
ఆకాశపందిళ్ళు నీకు నక్కరలేదు/
          చాలుచాలును చిన్ని పాలవెల్లి/
ఘనలేపనము లేల కస్తూరి యేలను/  
          గరికెపూవులెనీకు కలువపూలు/
పుష్పమాలికలతో పూజింప పనిలేదె/
          ఆకులలముల నీవాదరింప/
నైవేద్యములనిడ నలుబది రకములు/
          మోదకమ్ములె నీకు మురియు విందు/
ఆ. వె.
అల్పమైన పూజ నందుకొని యనల్ప/
కామ్యములను దీర్చు రమ్యమూర్తి!
అమ్మ కొడుకు వగుచు నయ్యపేరు నిలుపు/
భక్త సులభ సుముఖ పార్వతిసుత!⁠⁠⁠⁠

- రాధేశ్యామ్ రుద్రావఝల

ఉత్పలమాల:

జన్మదినంబునన్ కడుపుఁ చాలెడు కుడ్ముల నారగించి యా/
తన్మయతన్ చనన్ గనుచు తానదె చంద్రుడు గేలి సేయగన్ /
చిన్మయ! శాపమిచ్చి తివి, చేరి భజింపగ  శాప పీడనం  /
బున్మర లించితీవ ప్రభు!మోదక హస్త! గణేశ! పాహి మామ్!!

- రాధేశ్యామ్ రుద్రావఝల

కందము:
పన్నగపు జందియంబును
చిన్నెలుకయె వాహనంబు చిత్రము గానన్
వన్నెల మోమది యేనుగు
నన్నియు నీ యభయ ముద్ర నైక్యత మెలగున్!

పాము అంటే ఎలుకకి భయం, ఎలుక అంటే ఏనుగుకు భయం. కాని అన్నీ ఆయన అభయములో కలసి మెలసి ఉంటాయి.
- రాధేశ్యామ్ రుద్రావఝల

కన్నులు చింతాకులునవి
గున్నేనుగు తలయు బొజ్జ గుండ్రంబదియే
నున్నని దంతంబొక్కటె
ఎన్నగ గణపతిని జూడ నెన్నియొ వింతల్ ..!

కన్నులు చింతాకులునవి
గున్నేనుగు తలయు బొజ్జ గుండ్రంబదియే
చిన్నెలుక నెక్కి వచ్చుచు
నున్నాడదిగోగణపతి యొక్కడు కనుడీ

కన్నులు చింతాకులునవి
గున్నేనుగు తలయు బొజ్జ గుండ్రంబదియే
చిన్నెలుక నెక్కి వచ్చుచు
నున్నాడదిగోగణపతి యుండ్రాళ్ళకునై

ఇంకొక్క కందము:

చెన్నుగ వ్రాసితివీవట
పన్నుగ వ్యాసుడు నుడివిన పంచమ వేదం/
బన్నుగ ఘంటము నిలుపక/
విన్నాణపు ఖనివి నీవె విఘ్నేశ నతుల్!

కరోనా కష్టాలు..!

సీసమాలిక.

స్వచ్ఛమౌ చిరు గాలి పలుకరించెనుగాని,

మోముపై ముసుగులు  ముఖ్యమాయె!

చేతుల శుభ్రము చేసికొన్నను గాని,

కరచాలనమునకు కలుగు భయము!

బంధుమిత్రులు తీరుబాటుగా నుండినన్,

కలవలేము భుజము కలుపలేము!

నలభీము తలపించ బులపాటమున్ననూ,

విందుకొకరి నైన పిలువ లేము!

వాహనములు లేక బాటలన్నియు ఖాళి,

హేలగా కారును త్రోల లేము!

పనికి పోవగ రోజు మనసు లాగేను, వా

రాంత సెలవులకు నంతు తెగదు!

ఆ.వె.

ధనము కలుగ నేమి తరుగు మార్గము లేదు!

నిర్ధనుడది పొందు నియతి లేదు!

ఆత్మబంధువైన నాఖరి చూపుకు,

నోచబోము మిగుల నులుసు జెంద!

(నులుసు = న్యూనత)

ఆ.వె.

కాలమాగెను కడు కడగండ్లు పెంచుచు,

పుడమిజనులకెల్ల పుట్టి ముంచ!

(నవకతవక కాగ హాని కలిగె!)

ఇంతఁజేయు పాపి  యంతట నిండియు

కానరాదు నది కరోన క్రిమియె!

- రాధేశ్యామ్ రుద్రావఝల

04.05.2020